“Η κατάρτιση των καθηγητών Μαθηματικών, Φυσικής και Χημείας στη Φινλανδία: Υποθέσεις πίσω από τα προγράμματα προετοιμασίας τους”
Jari Lavonen
Σελίδες
Περίληψη
Το άρθρο παρουσιάζεται το ιδεολογικό, εκπαιδευτικό, θεσμικό και λειτουργικό πλαίσιο προετοιμασίας εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Φινλανδία και ειδικότερα των καθηγητών των Μαθηματικών και των Φυσικών Επιστημών. Ως βασικές αρχές του φινλανδικού συστήματος παρουσιάζονται η δημιουργία μιας κοινωνίας βασισμένης στη γνώση, αλλά ταυτόχρονα και η ενίσχυση της ισότητας στην εκπαίδευση. Το ίδιο θεμελιώδες είναι επίσης το χαρακτηριστικό της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων στο επίπεδο των σχολικών μονάδων, οι οποίες αποτελούν τα κέντρα λήψης πολλών και σημαντικών αποφάσεων που αφορούν την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής.
Η εκχώρηση σημαντικών αρμοδιοτήτων στους εκπαιδευτικούς στο επίπεδο της περιφέρειας και της σχολικής μονάδας αλλά και η ανάγκη σύνδεσης των αρμοδιοτήτων αυτών με τους εθνικούς εκπαιδευτικούς στόχους, κατέστησε αναγκαία την πολύπλευρη όσο και συγκροτημένη προετοιμασία τους σε υψηλό επίπεδο. Γι’ αυτό και οι Φινλανδοί εκπαιδευτικοί είναι στο σύνολό τους κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών. Η εφαρμογή των αποφάσεων της Διαδικασίας της Μπολόνια ήρθαν απλώς να διευρύνουν τις δυνατότητες των υποψήφιων εκπαιδευτικών να επωφεληθούν από σπουδές και σε επίπεδο διδακτορικού διπλώματος.
Τα πανεπιστήμια στα οποία προετοιμάζονται οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί απολαμβάνουν βέβαια πλήρη αυτοτέλεια. Παρά ταύτα, τις περισσότερες φορές, λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τις ανάγκες και απαιτήσεις των προγραμμάτων σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Έτσι ο στόχος των προγραμμάτων σπουδών των εκπαιδευτικών είναι διττός: πρώτον, η παροχή των κατάλληλων εφοδίων, ώστε οι αυριανοί καθηγητές να είναι σε θέση να λειτουργήσουν ως ειδικοί στο επιστημονικό τους αντικείμενο. Για το λόγο αυτό η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών περιλαμβάνει τη μελέτη του γνωστικού αντικειμένου του κλάδου τους (major) και ενός συναφούς δευτερεύοντος (minor). Δεύτερον, η παιδαγωγική κατάρτιση και η διδακτική του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου. Παράλληλα, με δεδομένες τις αυξημένες αρμοδιότητές τους στη λήψη αποφάσεων στο επίπεδο της σχολικής μονάδας, η προετοιμασία τους περιλαμβάνει επίσης εξοικείωση με την ερευνητική διαδικασία.
Όσον αφορά συγκεκριμένα το πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, η εκπαίδευση των μελλοντικών καθηγητών Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών περιλαμβάνει τη διδασκαλία του γνωστικού αντικειμένου στο αντίστοιχο πανεπιστημιακό Τμήμα και παιδαγωγικές σπουδές στο Παιδαγωγικό Τμήμα του ίδιου ιδρύματος. Στα πρωτεύοντα μαθήματα οι φοιτητές υποχρεούνται να εκπονήσουν και τη διπλωματική τους εργασία, είτε με αντικείμενο κάποιο παιδαγωγικό θέμα, είτε ένα θέμα που αφορά το γνωστικό αντικείμενο.
Στόχος τελικά της κατάρτισης των εκπαιδευτικών είναι η δημιουργία επαγγελματιών που να μπορούν να προσφεύγουν σε πολλές και διαφορετικές διδακτικές μεθόδους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, να μπορούν να καταρτίζουν προγράμματα σπουδών και να λαμβάνουν παιδαγωγικού χαρακτήρα αποφάσεις στο επίπεδο της σχολικής μονάδας.