“Η εικόνα ως μέσο διδασκαλίας και αξιολόγησης του μαθητή: το παράδειγμα του σχολικού εγχειριδίου Ιστορίας της Δ΄ Δημοτικού”
Ιωάννης Ε. Βρεττός & Ελισάβετ Δ. Λαζαράκου
Σελίδες
Περίληψη
Η ευφορία, η οποία επικρατεί σε ερευνητικό επίπεδο σχετικά με την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα της εικόνας κατά τη διδασκαλία, δεν συνοδεύει την εκπαιδευτική πράξη. Η εμμονή των σχολικών εγχειριδίων στη χρήση εικόνων, οι οποίες έχουν με το χρόνο ενταχθεί σε μια ‘τράπεζα’, τα εμποδίζει να επιλέξουν εικόνες με συγκεκριμένα κριτήρια οι οποίες θα προωθούν τον προβληματισμό και το διάλογο, την ενσυναισθητική προσέγγιση και την επίτευξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης και γενικότερα των σκοπών του μαθήματος. Με άλλα λόγια έχει αποκρυσταλλωθεί και έχει υιοθετηθεί μια συγκεκριμένη λογική για την επιλογή τω εικόνων, η οποία αποκλείει εικόνες που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα ή πέραν αυτής της λογικής.
Η παρούσα εργασία προσπαθεί με ‘ γνώμονα’ το σχολικό εγχειρίδιο Ιστορίας της Δ΄ Δημοτικού να εντοπίσει τις αδυναμίες αλλά και να αναδείξει τις δυνατότητες της εικονογράφησης και να προσφέρει παραδείγματα για την αξιοποίηση της εικόνας κατά το σχεδιασμό και την εκτέλεση της διδασκαλίας αλλά και κατά τη φάση της αξιολόγησης του μαθητή. Η προβολή των αδυναμιών αυτών δεν έχει ως σκοπό της την αμφισβήτηση της λειτουργικότητας της εικόνας αλλά την προβολή του πολλαπλού ρόλου τον οποίο μπορεί αυτή να αναλάβει στο πλαίσιο του μαθήματος. Τόσο το σχολικό εγχειρίδιο όσο και το Βιβλίο του δασκάλου καθώς και το Τετράδιο εργασιών δεν αντιμετωπίζουν την εικόνα, παρά μόνον, στις περισσότερες τουλάχιστον περιπτώσεις, ως εποπτικό υλικό, στο οποίο ανατίθεται η εποπτική παρουσίαση των ιστορικών γεγονότων που εκτίθενται στο κείμενο. Μια τέτοια αντιμετώπιση υποβαθμίζει τις λοιπές λειτουργίες της με την ανάδειξη αποκλειστικά και μόνον του εποπτικού της ρόλου.